نقد و بررسی انیمه Death Note | دفترچه مرگ

در این قسمت از  ایکستراگیم  به  نقد و بررسی انیمه Death Note | دفترچه مرگ یکی از معروف‌ ترین و محبوب‌ ترین انیمه‌ های ژاپنی است که بر اساس مانگای نوشته شده توسط تسوگومی اوبا و تصویرگری تاکه‌شی اوباتا ساخته شده است می پردازیم. این انیمه در سال ۲۰۰۶ به کارگردانی تتسورو آراکی منتشر شد و شامل ۳۷ قسمت است.

داستان انیمه Death Note | دفترچه مرگ

داستان با لایت یاگامی، دانش‌آموز دبیرستانی باهوش و جاه‌طلب آغاز می‌شود که از فساد و جنایت‌های جهان خسته شده است. یک روز، او دفترچه‌ای به نام “دفتر مرگ” پیدا می‌کند که توسط شینیگامی (خدای مرگ) به نام ریوک به دنیای انسان‌ها انداخته شده است. این دفترچه قدرت کشتن هر کسی را دارد که نام او در آن نوشته شود، به شرطی که نویسنده چهره‌ی او را در ذهن داشته باشد.

لایت تصمیم می‌گیرد از دفتر مرگ برای کشتن جنایتکاران استفاده کند و دنیایی بهتر و بدون جرم و جنایت بسازد. او با استفاده از دفتر مرگ، بسیاری از جنایتکاران را می‌کشد و به زودی به عنوان “کیرا” (نام مستعار لایت) شناخته می‌شود. مردم و رسانه‌ها درباره کیرا صحبت می‌کنند و برخی او را به عنوان یک ناجی و برخی دیگر به عنوان یک قاتل می‌بینند. ال (L)، کارآگاه نابغه و مرموز، به پرونده کیرا می‌پیوندد و تلاش می‌کند تا هویت واقعی او را کشف کند. ال و لایت وارد یک بازی پیچیده و روانشناختی می‌شوند. ال باهوشی و توانایی‌های تحلیل قوی دارد و به زودی به لایت نزدیک می‌شود. لایت نیز باید به دقت عمل کند تا هویتش فاش نشود.

در این میان، دختری به نام میسا آمانه که خود نیز صاحب یک دفتر مرگ دیگر است، وارد داستان می‌شود. میسا عاشق لایت است و به او کمک می‌کند تا جنایتکاران را بکشد. او همچنین قدرت “چشمان شینیگامی” را دارد که به او امکان می‌دهد نام هر کسی را ببیند و به لایت در شناسایی قربانیان کمک کند. پس از یک بازی طولانی و پیچیده، لایت موفق می‌شود ال را بکشد و به عنوان فردی بدون شک و تردید به جای او در پلیس فعالیت کند. لایت همچنان به کشتن جنایتکاران ادامه می‌دهد و به عنوان کیرا به حاکمیت خود ادامه می‌دهد.

پس از مرگ ال، دو شاگرد او به نام‌های نیار (Near) و ملو (Mello) وارد داستان می‌شوند. نیار و ملو هر دو تلاش می‌کنند تا هویت کیرا را کشف کنند. در نهایت، نیار موفق می‌شود با همکاری پلیس و برخی از اعضای قدیمی تیم ال، هویت لایت را فاش کند. در پایان داستان، نیار موفق می‌شود تا لایت را فریب دهد و او را به دام بیندازد. لایت در تلاش برای فرار و کشتن نیار شکست می‌خورد و توسط پلیس دستگیر می‌شود. اما پیش از آنکه بتواند محاکمه شود، ریوک نام لایت را در دفتر مرگ خود می‌نویسد و او را می‌کشد، زیرا ریوک از ابتدا گفته بود که در نهایت، نام لایت را در دفتر مرگ خواهد نوشت.

بررسی انیمه Death Note | دفترچه مرگ

انیمه Death Note | دفترچه مرگ به عنوان یک شاهکار بصری قرن شناخته می‌شود و طرفداران سرسختی در سراسر جهان، از جمله ایران، دارد. این طرفداران حتی تا حدی پیش می‌روند که نام هر کسی که به این انیمه بی‌احترامی کند را در دفتر مرگ خیالی خود می‌نویسند و یک هیتمن برای قتل او استخدام می‌کنند. نویسنده وقتی تماشای این انیمه را آغاز کرده، انتظار داشته دلیل این همه طرفداری را درک کند و به یکی از طرفداران آن تبدیل شود، اما نهایتاً از “دفتر مرگ” لذت نبرده است. او معتقد است که Death Note | دفترچه مرگ نکات و لحظات جالبی دارد که برای هر کسی که به دنیای انیمه علاقه‌مند است، تاحدودی ضروری است، اما تماشاگران باید انتظارات خود را پایین بیاورند تا از آن لذت ببرند.

در مقاله تحلیل شخصیت مالک کتاب، قدرت‌طلبی شخصیت‌ها به دو دلیل رایج توضیح داده شده است. حالت اول این است که شخصیت به دلیل طرد شدن شدید در گذشته، در بزرگ‌سالی به دنبال جبران فقدان توجه و ارزش از طریق قدرت‌طلبی و جاه‌طلبی می‌رود. حالت دوم این است که شخصیت به واسطه مهارت‌ها و ویژگی‌هایش احساس قدرت می‌کند و از این طریق به دنبال قدرت‌طلبی می‌رود. شخصیت لایت یاگامی به نظر می‌رسد که از حالت دوم پیروی می‌کند؛ او به دلیل هوش بالایش احساس قدرت می‌کند و رفتارهای قدرت‌طلبانه و جاه‌طلبانه‌ای از خود نشان می‌دهد. این قدرت‌طلبی افراطی او، حتی باعث شده که در رسیدن به برخی از اهدافش ناکام بماند.

این موضوع زمانی بیشتر نمود پیدا می‌کند که لایت و ال به شدت با یکدیگر در جنگ هوش هستند و گاهی هدف‌های اصلی خود را فراموش کرده و فقط برای نمایش قدرت خود به یکدیگر عمل می‌کنند. لایت بارها برای نشان دادن قدرتش افراد بیگناهی را کشته و به جایی رسیده که دیگر از این اعمال عذاب وجدانی احساس نمی‌کند. داستان درباره‌ی لایت یاگامی، مردی جوان، باهوش و خوش‌تیپ است که به طور تصادفی با دفترچه‌ای خاص روبه‌رو می‌شود. این دفترچه متعلق به شینیگامی (خدای مرگ) است که با نوشتن نام افراد در آن، آنها را به مرگ می‌فرستد. لایت تصمیم می‌گیرد از این دفترچه برای کشتن خلافکاران و جنایتکاران استفاده کند و به نام مستعار «کِرا» شناخته می‌شود. با افزایش تعداد قربانیان، نام کرا به تیتر اول اخبار جهانی تبدیل می‌شود و آشوب بزرگی به وجود می‌آید.

ال، که به خاطر حل برخی از بزرگ‌ترین و بدنام‌ترین پرونده‌های دنیا شناخته شده است، نام و چهره‌اش ناشناخته باقی مانده است. او و لایت یاگامی (کِرا) که هر دو به شدت به دنبال کشتن و دستگیری یکدیگر هستند، به رقبای نزدیکی تبدیل می‌شوند و بازی پیچیده‌ای آغاز می‌شود. در حالی که لایت و ال مشابه شرلوک هولمز و موریارتی هستند، «دفتر مرگ» به جای تمرکز بر روی ال به عنوان قهرمان، لایت را به عنوان پروتاگونیست انتخاب کرده است. این رویکرد، که مشابه آثار موفقی مانند «پالپ فیکشن»، «برکینگ بد» و «دکستر» است، در انیمه‌ها نادر است و نوآوری قابل توجهی در داستان «دفتر مرگ» به حساب می‌آید.

Death Note | دفترچه مرگ با ایده داستانی جذاب و پیچیده شروع می‌شود و باید تبدیل به یک داستان کاراگاهی جدی و پیچیده می‌شد. اما مشکل بزرگ Death Note | دفترچه مرگ این است که فقط ظاهری از جدیت و پیچیدگی را ارائه می‌دهد و به عمق موضوعات اخلاقی و فلسفی مربوط به استفاده از دفتر مرگ نمی‌پردازد.

Death Note | دفترچه مرگ هرگز به سوالات مهمی چون چگونگی کنار آمدن لایت با کشتن افراد، منشأ عدالت‌خواهی افراطی او، واکنش جهان به این موضوع، و اینکه آیا تمامی قربانیان لایت واقعاً گناهکار بوده‌اند، نمی‌پردازد. در مقایسه با «برکینگ بد»، که در آن سازندگان به بررسی عمیق تحولات شخصیت والت و تأثیرات تصمیماتش می‌پردازند، «دفتر مرگ» فقط به نمایش موش و گربه‌بازی میان لایت و ال بسنده می‌کند و از بررسی عمیق مسائل اخلاقی و فلسفی صرف‌نظر می‌کند.

فروید معتقد است که احساس ضعف فیزیکی اولیه در کودکان زمانی شکل می‌گیرد که پدر با بدن بزرگ و ورزیده مقابل آنها قرار می‌گیرد. اگر کودک نتواند با تربیت مناسب این احساس ضعف را برطرف کند، در بزرگسالی با مشکلاتی مواجه می‌شود و ممکن است تلاشی برای تقویت خود نکند، به همین دلیل دائماً احساس ضعف را با خود حمل می‌کند. این گونه افراد معمولاً در روابط عاشقانه و دوستی‌ها با مشکل مواجه هستند، زیرا از ترس اینکه دیگران روابط نزدیکشان را تصاحب کنند، احساس ضعف و حقارت می‌کنند و قادر به حل این مشکلات از دوران کودکی نیستند.

این افراد، به جای تلاش برای بهبود خود، ممکن است برای جبران ضعف خود به دنبال قدرت خارجی بروند. آنها به جای تغییر باورهای خود در مورد قدرت، به دنبال ابزارهایی برای جبران ضعف‌هایشان می‌روند. شخصیت لایت یاگامی ممکن است این احساس ضعف ناخودآگاه را تجربه کند و به همین دلیل تمام قدرت خود را به یک دفترچه جادویی خلاصه کرده است. در ابتدا از هوش خود به عنوان منبع قدرت استفاده می‌کرد، اما به مرور زمان قدرت خود را تنها به دفتر مرگ محدود کرد.

Death Note | دفترچه مرگ به دلیل نپرداختن به عمق تاثیرات روانی و اخلاقی استفاده از دفتر مرگ بر شخصیت لایت یاگامی، با انتقاداتی مواجه است. بر خلاف سریال‌هایی مانند «دکستر»، که پیچیدگی‌های شخصیت و انگیزه‌های آن را با دقت بررسی می‌کنند، «دفتر مرگ» به عواقب روانی و اخلاقی قدرت کشتن افراد از طریق نام و تصویرشان نمی‌پردازد و لایت از ابتدا تا انتهای سریال تغییر نمی‌کند و هیچ شک و تردیدی به خود راه نمی‌دهد.

Death Note | دفترچه مرگ در سطح منطقی نیز با مشکلاتی مواجه است. برای مثال، «دفتر مرگ» نشان می‌دهد که پس از فعالیت‌های کیرا، جرم‌ها کاهش یافته و صلح جهانی برقرار شده است. اما این ادعا واقع‌گرایانه نیست، زیرا دفتر مرگ تنها بر اساس نام و تصویر قربانیان عمل می‌کند و بیشتر جنایات در کشورهای کمتر مورد توجه رسانه‌ها رخ می‌دهد که کیرا به آنها نمی‌پردازد. همچنین، هیچ توجهی به پیچیدگی‌های سیستم قضایی و احتمال قتل افراد بی‌گناه نمی‌شود.

علاوه بر این، کیرا هیچ‌گاه اشتباه نمی‌کند و بدون احساس گناه به کشتن ادامه می‌دهد. این عدم وجود عواقب برای کارهایش، شخصیت او را مصنوعی و غیرواقعی جلوه می‌دهد. در مقایسه با سریال‌هایی مثل «برکینگ بد»، که به عواقب اعمال شخصیت‌ها اهمیت می‌دهد و تحولات شخصیت را با دقت به تصویر می‌کشد، «دفتر مرگ» دنیای بی‌قانون و بدون عواقب را نمایش می‌دهد، جایی که شخصیت‌ها می‌توانند بدون پیامدهای واقعی به اعمال خود ادامه دهند.

شخصیت‌پردازی سریال «دفتر مرگ» به ویژه در مورد شخصیت اِل، با مشکلاتی مواجه است. اِل که در ابتدا به دلیل هوش و نقشه‌های پیچیده‌اش، جذاب و هیجان‌انگیز به نظر می‌رسید، در ادامه به یکی از شخصیت‌های ناامیدکننده و تکراری تبدیل می‌شود. در اپیزودهای اولیه، اِل به خوبی توانست کرا (لایت) را تحت فشار قرار دهد، اما با پیشرفت داستان، او به شخصیتی ایستا و خسته‌کننده تبدیل می‌شود و اطلاعات جدیدی در مورد کرا ارائه نمی‌دهد.

این عدم تحول و پیشرفت در شخصیت اِل باعث می‌شود که لایت به عنوان قهرمان داستان جلوه کند. اِل به جای قهرمان فعال و شخصی با انگیزه‌های قوی، بیشتر شبیه به یک ربات است که تحت تاثیر جنایات کرا قرار نمی‌گیرد و در نهایت بدون دستاورد مهمی از سریال کنار گذاشته می‌شود. سازندگان Death Note | دفترچه مرگ برای ایجاد شوک، اِل را با کارآگاه دیگری جایگزین می‌کنند، اما این تغییر نتایج معناداری ندارد. کارآگاه جدید، که جوان‌تر است، هیچ تفاوت قابل توجهی از نظر اخلاق و رفتار با اِل ندارد و تغییرات واقعی و چالش‌های جدیدی برای لایت به وجود نمی‌آید. به این ترتیب، حذف اِل بیشتر به یک شوک سطحی و بی‌اثر تبدیل می‌شود تا به پیشبرد منطقی داستان.

تصاویر انیمه Death Note | دفترچه مرگ

نکات مثبت و منفی انیمه Death Note | دفترچه مرگ

از نکات مثبت انیمه می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. شخصیت‌پردازی قوی:: به عنوان ضدقهرمان داستان، لایت به خوبی به تصویر کشیده شده است. تحول شخصیتی و پیچیدگی‌های روانی او جذابیت زیادی دارد. کارآگاه باهوش و مرموز که به خوبی تضاد و رقابت با لایت را ایجاد می‌کند و نقش مهمی در داستان ایفا می‌کند.
2. مبارزه ذهنی بین لایت و اِل: رقابت و بازی‌های ذهنی بین این دو شخصیت اصلی، تنش و هیجان زیادی به داستان اضافه می‌کند و باعث می‌شود که تماشاگران برای پیشرفت داستان منتظر بمانند.
3. نوآوری در دیالوگ‌ها: دیالوگ‌ها و مکالمات شخصیت‌ها به خوبی نوشته شده است و به توسعه شخصیت‌ها و پیشبرد داستان کمک می‌کند.
4. کیفیت بالای انیمیشن: طراحی شخصیت‌ها و صحنه‌های مختلف به خوبی انجام شده و این امر به جذابیت بصری انیمه افزوده است.

از نکات منفی انیمه می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. عدم پرداخت به عمق فلسفی و اخلاقی: سریال به طور کامل به بررسی مسائل فلسفی و اخلاقی مرتبط با استفاده از دفترچه مرگ نمی‌پردازد و این باعث می‌شود که برخی از جنبه‌های جذاب داستان نادیده گرفته شوند.
2. پیشرفت داستان و ناپایداری: در برخی از قسمت‌ها، روند داستان به تکرار می‌افتد و برخی از پیچش‌ها و تحولات داستانی ممکن است پیش‌بینی‌پذیر شوند.
3. پایان نارضایت‌بخش: پایان داستان برای برخی از تماشاگران ممکن است ناامیدکننده باشد، چرا که به نظر می‌رسد که برخی از مسائل و شخصیت‌ها به طور کامل حل نشده باقی می‌مانند.
4. توسعه محدود شخصیت‌های فرعی: برخی از شخصیت‌های فرعی به خوبی توسعه داده نشده‌اند و در برخی مواقع احساس می‌شود که آن‌ها تنها به عنوان ابزارهایی برای پیشبرد داستان استفاده می‌شوند.

تریلر انیمه Death Note