نقد و بررسی انیمه Spirited Away | شهر اشباح

در این قسمت از  ایکستراگیم  به نقد و بررسی انیمه Spirited Away | شهر اشباح یک فیلم انیمه‌ ای فوق‌ العاده محبوب و تحسین شده است که توسط استودیو جیبلی (Studio Ghibli) و به کارگردانی هایائو میازاکی ساخته شده است می پردازیم. این فیلم در سال ۲۰۰۱ منتشر شد و به یکی از آثار برجسته‌ی انیمیشن جهان تبدیل شد. داستان فیلم در مورد دختری ده ساله به نام چیهیرو است که همراه با والدینش به خانه جدیدی نقل مکان می‌کنند. در راه، آن‌ ها به یک پارک تفریحی متروکه می‌رسند و والدین چیهیرو پس از خوردن غذایی عجیب، به خوک تبدیل می‌شوند. چیهیرو وارد دنیای عجیبی می‌شود که مملو از ارواح و موجودات جادویی است و باید شجاعانه تلاش کند تا والدینش را نجات دهد و به دنیای واقعی بازگردد.

داستان انیمه Spirited Away | شهر اشباح

چیهیرو اوگینو، دختری ده ساله، همراه با والدینش به خانه جدیدی نقل مکان می‌کنند. در راه، آن‌ها به یک پارک تفریحی متروکه می‌رسند. والدین چیهیرو با کنجکاوی وارد پارک می‌شوند و غذای یک رستوران بدون سرپرست را می‌خورند. پس از خوردن غذا، آن‌ها به خوک تبدیل می‌شوند و چیهیرو به وحشت می‌افتد. چیهیرو که اکنون تنها و ترسیده است، متوجه می‌شود که وارد دنیای ارواح شده است. او با پسری به نام هاکو آشنا می‌شود که به او کمک می‌کند تا در این دنیای جدید زنده بماند. هاکو به چیهیرو می‌گوید که برای نجات والدینش باید در حمام عمومی بزرگ یو بابا، جادوگر حاکم این دنیا، کار کند.

چیهیرو نام خود را به “سِن” تغییر می‌دهد تا توسط یو بابا پذیرفته شود و کار در حمام عمومی را شروع کند. او با کمک شخصیت‌های مختلفی مانند لین و کاماجی، مسئول دیگ بخار، توانایی‌های خود را بهبود می‌بخشد و دوستی‌های جدیدی پیدا می‌کند. در طول کار در حمام عمومی، سِن با موجودات جادویی مختلفی روبرو می‌شود. یکی از این موجودات، روحی به نام “نو فیس” (No-Face)، به دلیل مهربانی سِن به او علاقه‌مند می‌شود. نو فیس به یک موجود غول‌پیکر و خطرناک تبدیل می‌شود، اما سِن با هوش و شجاعت خود او را مهار می‌کند. هاکو در یکی از ماموریت‌های خود به شدت زخمی می‌شود و سِن تصمیم می‌گیرد او را نجات دهد. او متوجه می‌شود که هاکو در واقع یک اژدهای جادویی است که قبلاً رودخانه‌ای بوده و اکنون تحت کنترل یو بابا است. سِن به هاکو کمک می‌کند تا هویت واقعی خود را بازیابد و آزاد شود.

سِن موفق می‌شود والدینش را که به خوک تبدیل شده بودند، نجات دهد. او با هوشمندی و شجاعت خود توانایی حل معماهای یو بابا را پیدا می‌کند و به همراه والدینش به دنیای واقعی بازمی‌گردد. در پایان، چیهیرو و خانواده‌اش به زندگی عادی خود برمی‌گردند، اما چیهیرو با تجربه‌های جدید و رشدی که کرده، به فردی قوی‌تر و با اعتماد به نفس‌تر تبدیل شده است. “Spirited Away” درباره رشد شخصیتی، شجاعت، و اهمیت خانواده و دوستان است. این فیلم به مخاطبان نشان می‌دهد که با تلاش و هوش می‌توان بر چالش‌های بزرگ زندگی غلبه کرد و به اهداف خود رسید. همچنین، فیلم به موضوعات فرهنگی و اساطیری ژاپن می‌پردازد و دنیایی پر از جزئیات زیبا و جذاب را به تصویر می‌کشد.

بررسی انیمه Spirited Away | شهر اشباح

استودیو جیبلی به خاطر کیفیت بالای انیمیشن‌هایش شناخته می‌شود و Spirited Away | شهر اشباح نیز از این قاعده مستثنی نیست. طراحی بصری فیلم، از مناظر شگفت‌انگیز و رنگارنگ گرفته تا جزئیات دقیق شخصیت‌ها و محیط‌ها، همگی به خلق دنیایی جادویی و باورپذیر کمک کرده‌اند. استفاده از رنگ‌ها و نورپردازی‌ها نیز به ایجاد فضایی جادویی و اسرارآمیز کمک کرده است. موسیقی این انیمه توسط جو هیسایشی ساخته شده است و نقش مهمی در خلق فضای جادویی و احساسی فیلم دارد. قطعات موسیقی همگام با رویدادهای داستانی پیش می‌روند و به تعمیق تجربیات احساسی مخاطبان کمک می‌کنند.

Spirited Away | شهر اشباح نه تنها یک انیمه محبوب است، بلکه به عنوان یک اثر فرهنگی و اجتماعی نیز مورد تحسین قرار گرفته است. این فیلم به عنوان یکی از نمادهای برجسته انیمه‌های ژاپنی در جهان شناخته می‌شود و تأثیر زیادی بر نسل‌های مختلف مخاطبان داشته است. موفقیت بین‌المللی این انیمه، به شناخته شدن و محبوبیت بیشتر انیمه‌ها و فرهنگ ژاپنی در سراسر جهان کمک کرده است. Spirited Away | شهر اشباح جوایز متعددی از جمله جایزه اسکار بهترین فیلم بلند انیمیشن و خرس طلایی جشنواره فیلم برلین را کسب کرده است. این دستاوردها نشان‌دهنده کیفیت بالای فیلم و تأثیرگذاری آن بر مخاطبان و منتقدان سراسر جهان است.

انیمه Spirited Away | شهر اشباح نه تنها به دلیل داستان جذاب و کارگردانی بی‌نقصش، بلکه به خاطر نمادپردازی‌های عمیق و فلسفی‌اش برجسته است. این انیمه توانسته است تعادلی میان داستان‌سرایی ساده و مفاهیم عمیق ایجاد کند. هایائو میازاکی، کارگردان ژاپنی، توانسته است دنیایی پر از نمادها و مفاهیم فلسفی را به تصویر بکشد. Spirited Away | شهر اشباح داستان دختری به نام چیهیرو را روایت می‌کند که والدینش به دلیل حرص و طمع به خوک تبدیل می‌شوند و او برای نجات آن‌ها در یک حمام عمومی جادویی کار می‌کند. این انیمه با نشان دادن مفاهیم فلسفی همچون حرص و طمع، هویت و ارزش‌های انسانی، نقدی بر جامعه‌ی امروز و فساد آن دارد.

میازاکی در این انیمه به وضوح نشان می‌دهد که حتی انسان‌های ظاهراً ترسناک و مرموز نیز می‌توانند مهربان و دوست‌داشتنی باشند. او با نمادپردازی‌های مختلف، پیچیدگی‌های اخلاقی و فلسفی جامعه را به تصویر می‌کشد. شخصیت‌های داستان، همچون روح سیاه‌رنگ و روح آلوده‌شده‌ی رودخانه، نمادهایی از فساد و پلیدی در جامعه هستند که تأثیرات منفی‌شان فقط به خودشان محدود نمی‌شود، بلکه به جامعه نیز آسیب می‌زند.

این انیمه به زیبایی نشان می‌دهد که چطور فساد و پلیدی می‌تواند به سطح روزمرگی جامعه وارد شود و آزادی و ارزش‌های انسانی را تهدید کند. در نهایت، Spirited Away | شهر اشباح با داشتن داستانی دوست‌داشتنی و مضامین عمیق فلسفی، به یکی از برجسته‌ترین آثار هایائو میازاکی و استودیو جیبلی تبدیل شده است. انیمه “شهر اشباح” ساخته‌ی ماندگار هایائو میازاکی، بیشتر از انتقاد از جوامع و انسان‌های امروز، به نمایش مهربانانه‌ای از راه‌های بازگشت بشریت به مسیر درست زندگی می‌پردازد. میازاکی با استفاده از نمادهایی چون “دریای آبی‌رنگ” و “قطار همیشه موجود”، باور عمیقش به شانس بازگشت انسان‌ها به روزهای اوج خود را نشان می‌دهد.

این انیمه تأکید دارد که اخراج افراد خطاکار از جامعه، راه حل درستی نیست. بلکه برخوردهای مهربانانه‌ای که شخصیت اصلی، چیهیرو، با این افراد دارد، کلید بازگشت آن‌ها به جامعه است. روح سرگردانی که ابتدا کسی تحمل بوی بدش را ندارد، به کمک چیهیرو و کارت‌های درخواست آبی، تبدیل به موجودی پاک می‌شود و به جامعه بازمی‌گردد. چیهیرو با توجه سختی های که در مسیر آزادی و برگشت خود به زندکی عادی خود داشت. در هر مسیر توانست شخصیت قوی خود را شکل دهد و به یک دختر با تربیت و با تقدیر تبدیل شود.

غورباقه‌ها در “شهر اشباح” نشانگر طمع و حرص انسان‌ها هستند. این خصوصیت در رفتار غورباقه‌ها که به دنبال پول و غذا هستند، به خوبی مشهود است. غورباقه‌ها به عنوان کارمندان حمام عمومی، زندگی روزمره و کارهای تکراری را نمایش می‌دهند. آن‌ها بی‌توجه به ارزش‌های انسانی و اخلاقی، فقط به دنبال منافع شخصی خود هستند. این نشان می‌دهد که چگونه افراد در جوامع انسانی می‌توانند درگیر زندگی روزمره شوند و از ارزش‌های اصلی فاصله بگیرند. غورباقه‌ها نمادی از سادگی و ناآگاهی هستند. آن‌ها در دنیایی جادویی زندگی می‌کنند اما از پیچیدگی‌ها و عمق آن بی‌خبرند. این نشان‌دهنده‌ی افرادی است که در جوامع انسانی بدون فکر کردن به عواقب کارهایشان، فقط به دنبال منافع کوتاه‌مدت هستند.

جادوگر نام چیهیرو را تغییر می‌دهد تا به او شغلی بدهد. در جامعه‌ی ژاپنی، مردم سخت کار می‌کنند تا بتوانند زنده بمانند و از خانواده‌هایشان حمایت کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های فرهنگی ژاپنی که پس از جنگ جهانی دوم در میان مردم شکل گرفت، توانایی تطبیق با تغییرات است. زندگی تحت فشار یک جامعه‌ی سرمایه‌داری، افراد را مجبور می‌کند تا هویت خود را فراموش کنند. با این حال، ژاپن امروز همچنان از زخم‌های بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی رنج می‌برد. از نگاه ضدآمریکایی و ضدجنگ میازاکی می‌توان برداشت کرد که او می‌خواهد پیام والاتری را به مخاطبان منتقل کند: «اگر مجبور شدی، با دشمن سازگار شو اما اجازه نده هویت تو را از بین ببرد.»

پیام اصلی Spirited Away | شهر اشباح این است که انسان هنوز می‌تواند جامعه خود را اصلاح کند. فرار از افراد زشت و گناهکار، راه حل نیست. برخلاف دیدگاه اولیه، میازاکی نشان می‌دهد که هم‌سویی و همراهی با این افراد می‌تواند به اصلاح و بهبود جامعه منجر شود. چیهیرو که ابتدا از این جامعه فرار می‌کرد، در پایان موفق به یاری و اصلاح آن‌ها می‌شود. این انیمه به ما می‌آموزد که بمانیم، مهربان باشیم و با افراد جامعه‌مان همراه شویم تا در نهایت همگی شاد و اصلاح‌شده شویم. قطاری برای فرار از بدی‌ها وجود دارد، اما باید تلاش کنیم تا بلیط آن را پیدا کنیم.

در انیمه “شهر اشباح”، محیطی که سن در آن کار می‌کند به‌عنوان مکانی برای افراد بالا رتبه به تصویر کشیده شده است. اما در واقعیت، این چشمه‌ی آب گرم به نوعی فاحشه‌خانه با معانی تاریخی و واقعی مشابه است. برخی از تماشاگران بر این باورند که میازاکی قصد داشته است شباهت‌های بین فاحشه‌خانه‌ها و جامعه‌ی سرمایه‌داری را نشان دهد. در جامعه‌ی سرمایه‌داری، برای بقا و موفقیت در آن، باید شرایط مطلوب قدرتمندان را فراهم کرد و به‌طور مداوم برای رفاه آن‌ها کار کرد، که این به معنای استثمار است.

با این حال، هایائو میازاکی به‌طور معمول تنها به یک تفسیر ساده بسنده نمی‌کند. برای مخاطب حرفه‌ای انیمیشن‌های ژاپنی، ضروری است که به تاریخ و زمینه‌های فرهنگی ژاپن توجه شود. پس از جنگ جهانی دوم و تحت تأثیر استعمار، آمریکا پایگاه‌های نظامی خود را در ژاپن مستقر کرد و قانون کاپیتولاسیون را به کشور تحمیل نمود. این قانون به معنای تسلط نظامیان آمریکایی بر جان، مال و ناموس ژاپنی‌ها بود و ژاپنی‌ها برای زنده ماندن باید کشور استعمارگر را راضی نگه‌دارند. در این زمینه، روسپی‌خانه در انیمه می‌تواند به‌طور هم‌زمان نماد استثمار و استعمار نیز باشد.

این انیمه به ما یاداوری میکند که یک زن هم میتواند یک مدیر و رییس یک جامعه باشد به گونه ای که حتی نقش یک پدر را بازی کند. شخصیت یوبابا که زنی خشن و با ترسناک شناخته میشود نقش یک مادر مهربان را بازی میکند که به صوی زنده نگهداشتن یک شهر یا جامعه است که خودش بنایش کرده است. حال این هتل فقط یک جور هدایت میشود اونم بدست یوبابا است. بعضی ها از خودشان میپرسند چرا یک زن باید صاحب و رییس این هنل باشد. میازاکی که همیشه سعی کرده از زن ها و دختران به عنوان یک قهرمان و نمادی قوی در داستان های خود استفاده کند. در این انیمه نیز یک زن یعنی یوبابا در یک چهره نقش دو نفر یعنی هم پدر و هم مادر را بازی میکند.

این نقش و نقل قول از یوبابا در اینجا نقش جذابی میگیرد که با ظاهر ترسناک خود مادری با تدبیر و منظم را نمایش میدهد که دختری به اسم چیهیرو را با استعداد درخشان خود یعنی زن بودن استفاده میکند. بیشترین مانور این نقد و بررسی به رنگ یوبابا شکل میگیرد چون بیشتر داستان چیهیرو به دستان یوبابا تحول می یابد و بدون سختگیری او چیهیرو هیچ وقت دختر نازک نارنجی به دختری که در انتهای انیمه تبدیل میشود تحقق نمی یابد. خب اما کاماجی کجای این داستانه؟!!

اگر درست توجه کرده باشین کاماجی مردی با دستان توانا نقش پدر چیهیرو را بازی میکند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید پدر و مادر اصلی و چیهیرو همان یوبابا و کاماجی داستان هستند. چون چیهیرو در سیر تحول خود با کمک این دو شخصیت خود را شکل میدهد و کاری که پدر و مادر اصلی او نتوانستند انجام دهند را به دوش بکشند. اما چرا در جایی گرم و تاریک زندگی میکند. خب میازاکی که در هر سکانس انیمه های خویش پیام های مخفی و جالبی باقی میگذارد. در این بخش هم پدر را محل گرمی زندگی و سخت کوشی نمایان میکند که همیشه گرمای کانون خانواده و زندگی را گرم نگه میدارد.

یک نکته جالب این انیمه این بود که در دوبله های ایرانی از این انیمه و شخصیت هاکو با صدای یک دختر پرده برداری میکنن و تا نیمه زیادی از انیمه هم این بحث باقی میماند که با چهره دخترانه که دارد این شخصیت دختر است یا پسر. خب باید بگم هاکو یک پسر است ولی شخصیت سرکشی که دارد اون را به پسری خشک و ترسناک تبدیل کرده است. این دلیلی برای آرادی پسر ها و کمبود آرادی برای دختران ترقی میکند. چون این شخصیت به ما یاداوری میکند که دختران خیلی وقتها برای اینکه آرادی داشته باشند دست به چه کار هایی میزنند. تا جایی که به چیهیرو یاداوری میکرد من را آقای هاکو صدا کن.

تصاویر انیمه Spirited Away | شهر اشباح

نکات مثبت و منفی انیمه Spirited Away | شهر اشباح

از نکات مثبت بازی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. نوآوری و پیچیدگی: داستان «شهر اشباح» با عمق و پیچیدگی‌های خاص خود، نگاهی تازه به مسائلی چون هویت، دنیای روح‌ها، و دنیای انسانی ارائه می‌دهد. روایت آن به‌طور همزمان هم جذاب و هم آموزنده است.
2. قهرمان قوی: شخصیت «چیهیرو» به عنوان قهرمان داستان، در مسیر خود به بلوغ و خودشناسی دست می‌یابد و با چالش‌های مختلف روبه‌رو می‌شود که این مسئله به‌خوبی تصویر شده است.
3. کیفیت بصری: انیمه با طراحی‌های بصری خیره‌کننده و هنری، و همچنین انیمیشن‌های باکیفیت، دنیای خیالی و پر جزئیات خود را به‌خوبی به تصویر کشیده است.
4. نوآوری در طراحی شخصیت‌ها: شخصیت‌های متنوع و به یادماندنی از جمله «چیهیرو»، «هاکو»، و «یوبابا» با طراحی‌های منحصر به فرد و شخصیت‌پردازی عمیق، جذابیت خاصی به اثر بخشیده‌اند.
5. مسائل اجتماعی و فرهنگی: انیمه به مسائل فرهنگی و اجتماعی، از جمله استثمار، هویت، و سازگاری، به‌طور غیرمستقیم پرداخته است. این مسائل از طریق داستان و شخصیت‌ها به‌طور هنرمندانه‌ای منتقل می‌شود.
6. رسیدن به بلوغ: نمایش تحول شخصیت اصلی از دختربچه‌ای ناتوان به فردی قوی و مستقل، به‌خوبی نشان‌دهنده فرآیند بلوغ و رشد فردی است.

از نکات منفی بازی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. فقدان توضیحات روشن: برخی از مخاطبان ممکن است با پیچیدگی‌های داستان و نمادگرایی‌های آن مشکل داشته باشند و احساس کنند که روایت نیاز به توضیحات بیشتری دارد تا به‌طور کامل قابل درک باشد.
2. فرهنگ و سنت‌ها: جزئیات فرهنگی و سنتی خاص ژاپنی ممکن است برای کسانی که با این زمینه‌ها آشنا نیستند، غیرقابل فهم یا گیج‌کننده باشد.
3. نمادگرایی بیش از حد: در حالی که نمادگرایی در انیمه می‌تواند جذاب باشد، برخی بینندگان ممکن است احساس کنند که تمرکز بیش از حد بر روی این نمادها باعث می‌شود که تجربه کلی داستان کاهش یابد.

تریلر انیمه Spirited Away | شهر اشباح